wtorek, 19 września 2023

ЎЎЎ 4-5. Тафіль Хадзідла. Выбраныя творы. Т. 4. Сш. 5. Сям'я ў якутаў. - Die famile bei Jakuten. Койданава. "Кальвіна". 2023.









































    Тафіль Хадзідла (Teofil Chodzidło) – нар. 30 верасьня 1909 г. у Студзёнцы Сылескай правінцыі Прускага каралеўства, у сям’і Станіслава ды Зоф’і з дому Kojzar. Вучыўся ў пачатковай школе ў Студзёнцы, а затым у вэрбісцкай гімназіі ў Верхняй Групе ды школе ў Рыбніку. У 1932-1938 гг. навучаўся філязофіі ды тэалёгіі ў Мёдлінгу, дзе прыняў духоўны сан. У 1938-1939 гг. вучыўся у папескім Грэгарыянскім унівэрсытэце ў Рыме, у 1938-1942 гг. у Каталіцкім унівэрсытэце ў Фрайбургу ў Швэйцарыі, дзе вывучаў археалёгію, прагісторыю, санскрыт ды граматыку індаэўрапейскіх моваў. Атрымаў ступень доктара навук на падставе дысэртацыі Die Familie bei den Jakuten. Ад 1942 г. працаваў у Інстытуце Anthropos, у якім існаваў аддзел вывучэньня Ўсходняй Эўропы, Цэнтральнай і Паўночнай Азіі. У 1948 г. вярнуўся ў Польшчу, дзе ў Пяненжне выкладаў фундамэнтальную тэалёгію, рэлігіязнаўства і этналёгію, а таксама фундамэнтальную тэалёгію ў Альштыне. У 1957-1961 гг. чытае лекцыі па этналёгіі ды рэлігіязнаўству ў Каталіцкім унівэрсытэце ў Любліне, дзе ў 1961 г. абараніў дысэртацыю: Karagasi - Tofałary. Monografia etnograficzna ze szczególnym uwzględnieniem religiі. (Lud, 1960. Т. 46.) Памёр 6 лютага 1979 г. у Пяненжне. Меў брата Яна Хадзідлу (1902-1951), таксама вэрбістага:

    Літаратура:

*    Turzova J.  Die materielle Kultur der Jakuten, dargestellt nach der Sammlung Eugen Alexander und Julius Heuss in Linden-Museum Stuttgart. Dissertation zur Erlangung des Doktorgrades der Geowissenschaftlichen Fakultat der Albert- Ludwigs-Universitat Freiburg im Breisgau. 1976. S. 150.

*    Парникова А. С.  Этнографические исследования. [Глава II. работы по истории, археологии, этнографии, источниковедению и исторической библиографии.] // Очерки советской историографии Якутии. Якутск. 1976. С. 145, 260.

    Zimoń H.  Pamięci etnologa i religioznawcy prof. dra Teofila Chodzidły SVD (1909-1979). // Zeszyty naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 1980. Z. 2. 1981. S. 79-88.

    Zimoń H.  Bibliografia prac ks. prof. dra Teofila Chodzidły. // Zeszyty Naukowe KUL. 1980. Z. 2. 1981. S. 88-89.

    Werbiści w Polsce. Pieniężno. 1982. S. 87-89.

*    Захарова М. Г.  Научные публикации о Якутии на иностранных языках (ХIII-ХХ вв.). Аналитический обзор. // Книжная культура Якутии в ХIII-ХХ веках. Сборник научных трудов. Новосибирск. 1998. С. 84-85, 89.

*    Литература по декоративно-прикладному искусству Якутии на иностранных языках. // Декоративно-прикладное искусство народов Якутии. Библиографический указатель. Составитель: А. Ф. Федорова. Якутск. 1998. С. 140.

*    Hoffmann H.  Chodzidło Teofil. // Religia. Encyklopedia PWN. T. 2. Warszawa. 2001. S. 446.

*    Chodzidło Teofil. // Wielka Encyklopedia PWN. T. 5. Warszawa. 2001. S. 492.

    Wydra J.  Studzionka. 700 lat parafii. Studzionka. 2005. S. 35.

*    Книги на иностранных языках. // Книжные памятники Якутии. Из коллекций Национальной библиотеки Республики Саха (Якутия). Составители: Е. П. Гуляева, С. В. Максимова, Т. С. Максимова, Л. В. Платонова. Ответственный редактор Г. Ф. Леверьева. Якутск. 2005. С. 30.

    50 lat Domu Słowa Bożego w Lublinie (1958-2008). Lublin. 2008. S. 126.

*    Ушницкий В. В.  Топография жилищного пространства саха в описаниях этнографов. // V Потаповские чтения. Региональная научная конференция в рамках XII Региональной художественной выставки «Дальний Восток» в г. Петропавловске-Камчатском, 14 сентября - 14 октября 2018 года. Доклады, сообщения. Якутск. 2019. С. 210-218.

    Ізольда Мамбэт,

    Койданава