Самул Майсеевіч Стрыжэўскі – нар. у мяст.
Букі Уманьскага павету Кіеўскай
губэрні Расейскай імпэрыі, у габрэйскай сям’і. Але, пэўна, памылкова
паведамляецца, што ён нарадзіўся ў “м. Букі
Уманьск. п., Мінск. губ.” [Стрижевский Самуил Моисеевич. // За власть советов в Якутии. Биографический
сборник о борцах погибших в 1918-1925т годах. 2-е изд. Якутск. 1928. С. 197.].
Працаваў слюсарам. Ад 1903 г. удзельнічаў у
рэвалюцыйным руху на поўдні Расійскай імпэрыі, спачатку ў партыі сацыялістаў-рэвалюцыянэраў.,
а затым (ад 1905 г.) у групе анархістаў-камуністаў. У 1910 г. быў асуджаны на 5
гадоў катаржных працаў, якія адбыў у Нерчынску.
У 1914 г., па заканчэньні тэрміну катаргі,
сасланы на паселішча ў Якуцкую вобласьць. Ссылку адбываў у Мальжэгарскім насьлезе
Мархінскага ўлусу Вілюйскай акругі.
Пасьля 1917 г. быў перакананым прыхільнікам
Савецкай улады. Ад чэрвеня 1921 г. чалец нюрбінскай ячэйкі спачуваючых РКП(б).
Ад восені 1921 г. працаваў заўгасам насьлежнай школы і адначасова сакратаром
Кукакінскага насьлегкаму.
Яго
перавод у чальцы партыі не быў аформлены з-за распачатага антысавецкага паўстаньня.
У красавіка 1922 г., хаваючыся ад бандытаў, жыў у лесе, у адмыслова ўладкаваным
падзямельлі, маючы пры сабе вінтоўку, падтрымліваючы сувязь з жонкай, якая
дастаўляла яму прадукты. Бандыты, прыбыўшы да яго сям’і, нібыта, падверглі яго
жонку жорсткім зьбіваньням, дамагаючыся ўказаньня месцазнаходжаньня мужа. Быў
дапытаны таксама падлетак, што жыў у яго сям’і падлетак, які, не вытрымаўшы
катаваньняў ды пагрозы расстрэлу, адкрыў месцазнаходжаньне т. Стрыжэўскага ды
ўмоўную сыгналізацыю, па якой ён, сустракаючы сваю жонку, выходзіў з патаемнай
зямлянкі. Скарыстаўшыся, гэтай сыгналізацыяй, бандыты захапілі С. Стрыжэўскага,
зьвязалі і, калі прывялі ў хату, то па-зьверску зьбілі прыкладамі, патрабуючы
даць зьвесткі пра чырвоных. На допыце ён трымаўся з рэдкім самавалоданьнем і
мужна заявіў, што бандытам, ворагам і спусташальнікам народа, ён не дасьць
ніякія сьведчаньняў, што ім не перамагчы Савецкую ўладу, што яны будуць разгромлены.
Пасьля новых зьбіваньняў і катаваньняў ён быў расстраляны ў Андайбыцкім насьлезе
Нюрбінскага ўлуса.
Літаратура:
* Стрижевский Самуил Моисеевич. // За власть
советов в Якутии. Биографический сборник о борцах погибших в 1918-1925 годах.
2-е изд. Якутск. 1928. С. 197.
Маіса
Сунтар,
Койданава.
СТРИЖЕВСКИЙ, Самуил Моисеевич. Член нюрбинской
ячейки сочувствующих РКП(б) (с июня 1921 г.). Уроженец м. Буки (Уманьск. у.,
Минск, губ.); рабочий (слесарь). С 1903 г. участвовал в революционном движении
на юге России, сначала в партии с.-р., а затем (с 1905 г.) — в группе анархистов-коммунистов.
В 1910 г. был осужден царским судом на 5 лет каторжных работ, которые отбыл в
Нерчинске. В 1914 г., по окончании срока каторги, сослан на поселение в
Якутскую область. Ссылку отбывал в Мальжегарск. н., Мархинск. ул. (Вилюйск,
окр.). Будучи убежденным сторонником Советской власти, после ее падения в
Якутии в 1918 г., укрывал у себя активных советских деятелей тт. Ежова и
Федорова Ан., за что подвергался преследованиям со стороны белых. После
свержения колчаковщины, в первые, наиболее трудные годы сов. строительства, вел
среди населения Мальжегарского н. агитационно-разъяснительную работу, выступая
на митингах и общественных сходках. С осени 1921 г. работал завхозом наслежной
школы и одновременно секретарем Кукакинского насревкома. Его перевод в члены
партии не был оформлен из-за начавшегося антисоветского восстания. В апреле т.
г., скрываясь от бандитов, жил в лесу, в специально устроенном подземелье, имея
при себе винтовку; поддерживая связь с женой, доставлявшей ему продукты.
Бандиты, прибыв к его семье, подвергли его жену жестоким избиениям, добиваясь
указания местонахождения мужа. Был допрошен также живший в его семье подросток,
который, не выдержав истязаний и угрозы расстрела, открыл местопребывание т.
Стрижевского и условную сигнализацию, по которой он, встречая свою жену,
выходил из потайной землянки. Воспользовавшись этой сигнализацией, бандиты
захватили т. Стрижевского, связали и, приведя в дом, зверски избили прикладами,
требуя дать сведения о красных. На допросе он держался с редким самообладанием
и мужественно заявил, что бандитам, врагам и разорителям народа, он не даст
никаких показаний, что им не победить Советскую власть, что они будут
разгромлены. После новых избиений и истязаний он был расстрелян в Андайбытском
наслеге.
/За власть советов в Якутии. Биографический сборник о борцах
погибших в 1918-1925 годах. 2-е изд. Якутск.
1928. С. 197./
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz